23, ఆగస్టు 2010, సోమవారం

వాడుక తెలుగుని కాపాడుదాం!

తెలుగు భాషా పరిరక్షణ, పునరుద్ధరణ అని పెద్ద మాటలు మాట్లాడను, కంప్యూటర్నో బ్లాగునో తెలుగులో ఏమందాము, కొత్త పదాలేం కనిపెట్టి తెలుగుని ఉద్ధరిద్దాం అని కాదు ఈ వ్యాసం. మన వాడుక తెలుగు దుస్థితి, ఎలా మనం కాపాడుకోవచ్చో తెలియజెప్పడానికి చిన్న ప్రయత్నం.

తెలుగుని విస్తృత పరచడానికి కొందరు ఇంటర్నెట్లో చాలా కృషి చేస్తున్నారు. కంప్యూటర్, రోబో, అగ్గ్రెగేటర్, ఇంటర్నెట్ మొదలగు కొత్త కొత్త ఇంగ్లీష్ పదాలకి తెలుగులో ఏమనాలో ఎప్పటికప్పుడు కనుగొంటున్నారు. సరే, బాగుంది కానీ, దీనికన్న ముందు చేయాలిసినది సామాన్య ప్రజలు వాడే తెలుగు మీద దృష్టి పెట్టాలి. డిక్రిప్షన్ని విగూహం/నిగూహం అనాలా, ఇంకేదో సాంకేతిక/వైజ్ఞానిక పదానికి తెలుగు రూపం ఏంటి అన్నది జనాలకి అంత ముఖ్యం కాదు. ఎందుకంటే, ఇప్పటికే రోడ్డు, ఫోను, సెల్ల్‌ఫోను, ఫొటో, కెమెరా, పాలసీ, బైకు, కారు, లారీ, బస్సు, రైలో, టీవీ, మార్కెట్టు, సర్కారు, ఇంకా ఎన్నెన్నో తెలుగులోకి వచ్చేశాయి. వీటికి తెలుగులో పర్యాయ పదాలున్నా, కొత్తగా కనిపెట్టినా ఎవరూ వాడతారని నేననుకోను.

నా వరకైతే ఏది సౌకర్యంగా ఉంటే, ఏది జనాల్లో ప్రాచుర్యంగా ఉందో అదే వాడతాను. ఈ బ్లాగుల్లో అంతర్జాలం, నెనర్లు, హంసాపదమో ఇంకోటో అని హడావిడి చేసెవారు నిజ జీవితంలో బస్టాండు రైల్వేస్టేషన్ అంటారా లేదా 'చూపులు కలసిన శుభవేళ ' సినిమాలో కోటా శ్రీనివాసరావుగారిలా 'చతుశ్చక్రశకట నిలుపు స్థలం', 'ధూమశకటనిలయం' అంటారా ? థాంక్స్/కృతజ్ఞతలంటారా - నెనర్లంటార? నూటికి తొంభైతొమ్మిది మొదటివే వాడతారు - కాదంటారా?

తెలుగులో కొన్ని పర భాషా (ఇంగ్లీష్/సంస్కృతం/హిందీ/ఉర్దూ/తమిళ్/ఇంకేదైనా) పదాలు వాడటం అంతపెద్ద నేరం కాదు. బ్రౌన్‌గారు 19వ శతాబ్దంలో రాసిన తెలుగు వ్యాకరణం పుస్తకంలోనే ఇలాంటి ఉదాహరణలు చాలా ఉన్నాయి. ఇక 21వ శతాబ్దంలో మనం ట్రాకర్ (tracker)ని 'జాడకం' అనాలా, 'వెదుకరి' అనాలా ,ఇంకోటనాలా అని చర్చించుకోవడం వృధా ప్రయత్నం. అలానే చైనా వారో, జపాను వారో వారి భాషా అంకెలు వాడుతున్నారని, ప్రపంచవ్యాప్తంగా వాడుకలోనున్న రోమన్ అంకెలు వదిలేసి తెలుగు అంకెలు వాడటం కూడా.

ఐతే గత 10 సంవత్సరాల్లో వచ్చిన మార్పేంటంటే - (1) తెలుగు పదాలున్నా, తెలియకో లేదా డాబు (స్టైల్) కోసమో ఇంగ్లీషు పదాలు వాడటం (2) ప్రాథమిక వాక్యనిర్మాణం తెలుగు-ఇంగ్లీషు సంకరణం చేయడం

(1) ఇంగ్లీషు పదాలెక్కువగా దొర్లుట:
కొన్నిసార్లు తెలుగు పదం తెలియక, లేదా మర్చిపోయో ఎంగ్లిష్ పదానికి 'చేసెన్ ', 'అయ్యెన్ ' మొదలగు క్రియలు కలపడం.

ఉదా|| మార్చావా <=> చేంజ్ చేశావా; రాశావా <=> రైట్ చేశావ, పిలిచావా <=> కాల్ చేశావా, పంపించావా <=> సెండ్ చేశావా, బయలుదెరావా/మొదలుపెట్టావా <=> స్టార్ట్ చేశావా, మూశారా <=> క్లోజ్ చేశారా

నాలాంటివారెవరైనా శుభ్రంగా ప్రయత్నించావా (ట్రై చేసావా), నింపావా (ఫిల్ చేశావా) అంటే ఎదుటివారు ఎగతాళి చేసేటంత దారుణంగా ఈ దురలవాటు ప్రబలిపోయింది. ఇందులో విచిత్రమేమిటంటే పెద్దవారు, కాన్వెంటు చదువులు చదవనివారు కూడా తమకు తెలియకుండానే ఈ ప్రభావానికి లోనవుతున్నారు. గమనించారో లేదో ఎవరింటికైనా వెళ్తే, ఎక్కువ శాతం "వాటర్ ఇవ్వమంటారా/ లంచ్ చేయండి" అని మర్యాదలు ఇస్తారు తప్పితే, "మంచినీళ్ళిమ్మంటారా / భోజనం చేసివెళ్ళండి" అనేవి తక్కువ వినిపిస్తున్నాయి.

ఈ మధ్యనొకరోజు అమ్మతో ఫోన్లో మాట్లాడుతుంటే "డిజప్పయింట్ అయ్యావా?", "డిన్నర్ చేశావా?" అని రెండు వాక్యాలొచ్చాయి. ఆశ్చర్యమేసింది. మరి తనది తెలుగు మాధ్యమంలో ప్రాథమిక విద్య, పూర్తి గ్రామీణవాతావరణంలో పెరిగింది - మేము, చుట్టలు, కొట్లవాళ్ళు తప్పితే ఎక్కువ మాట్లాడదు కదా - మాకు స్వచ్ఛమైన తెలుగు మాట్లాదటం, మమ్మీ అని కాకుండా, అమ్మా అని నేర్పించినది తనేకదా. బహుశా టీవీ ప్రభావం, లేదా చుట్టుపక్కలవారు (నాతో సహా) పదాలు వాడుతుంటే తెలియకుండానే వాటి ప్రభావం. మారుతున్న పరిస్థుతులకిదే మంచి ఉదాహరణ.

(2) సంకరణ వాక్య నిర్మాణం:

ఇది ఇప్పటి తరానికి కొంత వారి పెంపకం వలన, కొంత డాబు ప్రదర్శించుకోవాలని తెలుగు-ఇంగ్లీష్ కలిపికొట్టేస్తారు.

-> పిల్లలు-యువతనేమో తెలుగులో వ్యక్తపరచలేక/లేదా అలవాటు ప్రకారం ఇంగ్లీషు వాక్యాలు వాడాతారు. కొన్ని బ్లాగుల్లో ఇది గమనించచ్చు.

ఇది రెండు రకాలు మళ్ళీ - ప్రతి వాక్యంలో తెలుగు ముక్కలు-ఇంగ్లీషు ముక్కలు కలిపి కొట్టడం. రెండవది కొన్ని తెలుగు వాక్యాలు, కొన్ని ఇంగ్లీషు వాక్యాలు కలిపి కొట్టడం.
ఉదా 1|| వెళ్తున్నావా <=> గోయింగా, వస్తున్నావా <=> కమ్మింగా, రావట్లేదా <=> నాట్ కమ్మింగా
ఉదా 2|| నేనసలు భరించలేనిది ఇలాంటివాళ్ళని - ముఖ్యంగా "యాక్చువల్లీ" అని మొదలుపెట్టేవారిని: "actually I wanTed to come కానీ you know uncle వాళ్ళ daughterని tomorrow evening fiveకి pickup చేస్కోవాలిరా". ఇంత కష్టపడేబదులు శుభ్రంగా "అరేయ్! రావాలనుందిగానీ రేపు సాయంత్రం ఐదింటికి అంకుల్ వాళ్ళమ్మాయిని తీసుకురావాలిరా (అంకుల్ అన్న పిలుపుకి కొంత మినహాయింపు - మామయ్య/బాబాయి అనొచ్చు కానీ ఆంటీ-అంకుల్-మమ్మీ-డాడీ మన సంస్కృతిలో భాగమైపోయాయి : ఆంటీ-అంకుల్ ఒక్కోసారి మెరుగనిపిస్తాయి - ఎందుకో ఇంకో పోస్ట్లో)" అనొచ్చు కదా.

విచారించదగ విషయమేమిటంటే విదేశాల్లో చదువుకొచ్చిన మన వారసత్వ హీరొలేకాదు, ఇటువంటి భాషా విషయల్లో మనకి మార్గదర్శకులుగా ఉండాల్సిన శ్రీ బాలసుబ్రహ్మణ్యం, శ్రీ విశ్వనాధ్, శ్రీ జయప్రద వంటివారు కూడా కలగాపులగం భాష మాట్లాడుతున్నారు - పాడుతా తీయగా,జయప్రదం, శుభప్రదం పరిచయ కార్యక్రమాల సాక్షిగా, నాలాంటివారికి ఎక్కడో గుచ్చుకునేటట్లు.

- కొన్ని సార్లు ఇంగ్లీషులో చెప్తేనే తమ పాండిత్యం అవతలి వారికి తెలుస్తుందని, గౌరవిస్తారని రాస్తుంటారు/మాట్లాడుతుంటారు. ఇది వేడిగా చర్చలు జరిగే బ్లాగుల్లో (ఉదా|| నవతరంగం) గమనించచ్చు.
- ఇంక డాబు కోసం: టీవీల్లో సామాన్యులని ప్రశ్నలడిగినప్పుడు చాలా మంది వచ్చీ రానీ ఇంగ్లీషు మాట్లాడతారు తప్పితే, తెలుగులో ఎవరూ చెప్పరు.

ఇంతకీ నేను చెప్పొచ్చేదేమిటంటే, తెలుగు బ్లాగర్లెవరికైనా నిజంగా తెలుగు కాపాడాలనుంటే సాంకేతిక/వైజ్ఞానిక/వైద్య/గణిత పదాలకి విచిత్రమైన తెలుగు పదాలు సృష్టించాలని/అలాంటి పదాలువాడి పాండిత్యం చూపుకోవాలని ఉబలాటపడే బదులు, ఉన్న తెలుగు పదాలు కాపాడటానికి మొదట కృషి చేస్తే బాగుంటుందికదా.

అలాగే అందరు సాధ్యమైనంతవరకు తెలుగు పదమున్నచోట తెలుగు పదమే మాట్లాడటానికి - అలాగే అలాంటి పదాలు పంచడానికి ప్రయత్నించండి. నా వంతుగా మన దైనిక జీవితంలో ఎక్కడెక్కడ మనం తెలుగు వాడాల్సిన చోట మనకు తెలియకుండానే ఇంగ్లీషు వాడుతున్నమో గుర్తించి మీతో పంచుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తా. మీకు కూడ అలాంటివేమన్న స్ఫురిస్తే పంచండి.

గమనిక:
- నేను పూర్తి స్వచ్ఛమైన తెలుగులో మాట్లాడుటనని బల్ల గుద్ది చెప్పనుగానీ, సాధ్యమైనంతవరకు ప్రయత్నిస్తుంటాను. ముఖ్యంగా నిన్న-నేడు-రేపు (టుమారొ మొ||), వారాలు (సండే మొ||), తేదీలు (ఫస్టుకిస్తా మొ||) లాంటివి.

3, ఆగస్టు 2010, మంగళవారం

క్రియేటివ్ జెన్ ఎక్స్-ఫై2 - సమీక్ష

క్రియేటివ్ జెన్ ఎక్స్-ఫై2 మీడియా ప్లేయర్‌పై ఒక సమీక్ష

క్లుప్తంగా: అద్భుతమైన శబ్దం - నావిగేషన్ సరళతరం చేయాలి

నచ్చినవి: శబ్ద నాణ్యత, ఎక్స్-ఫై, ఈపీ-630 ఇయర్ఫోన్లు, ప్లగ్ ఎన్ ప్లే, ఎస్-వీడియో ఔట్పుట్
నచ్చనివి: నావిగేషన్ మెనూలు, అసున్నితమైన టచ్-స్క్రీన్, వీడియో ప్లేలిస్ట్ సౌలభ్యం లేకపోవుట, ప్రత్యేక శబ్దనియంత్రణా మీట (వాల్యూం కంట్రోల్ బటన్) లేకపోవుట
పూర్తి రేటింగ్: 4/5
శబ్దనాణ్యత: 4.5/5
దృశ్యనాణ్యత: 4/5
టచ్ స్క్రీన్: 3/5
మెనూ నావిగేషన్: 3/5

పూర్తి సమీక్ష:

నేను క్రియేటివ్ జెన్ ఎక్స్-ఫై2 ఒక రెండు నెలలనుండి వాడుతున్నా. రోజుకి కనీసం 1-2 గంటలన్నా ఆఫీస్‌కి వెళ్ళేటప్పుడు, విసుగనిపించినపుడు దాంట్లో పాటలు వింటుంటా.

పాటలు:
కిందటి బ్లాగులో చెప్పినట్లు మార్కెట్లోని అన్ని పర్సనల్ మీడియా ప్లేయర్లు (PMP) కొన్ని నెలల తరబడి గాలించి పరిశీలించిన తర్వాత దీన్ని కొన్నా - నన్ను నిరాశపరచలేదు. నేను వాడిన Sansa Fuze, Apple iPod Nano, Creative Zen, Apple iPhone, iTouch Classic, Sony S-series player, Microsoft Zune, Nokia N-series అన్నిటికన్నా ఇదే కొన్ని రెట్లు మెరుగు, కానీ నా Nokia Ngage 3300 ఫోను కన్నా ఎక్కువ కాదు, బహుశా సమానం. నాణ్యమైన EP-630 ఇయర్ఫోన్లు కూడా ఈ అనుభూతికి ఒక కారణం. ఇక ఎక్స్-ఫై అద్భుతం - తేడ ఇట్లే తెలిసిపోతుంది!

చిత్రములు:
ఈ ప్లేయర్ MP4 చిత్రాలు చూపిస్తుందనిమాన్యువల్లో చెప్పినా, నాకు మటుకు WMV మాత్రమే ఏ ఇబ్బందీ లేకుండా వచ్చాయి. దృశ్య నాణ్యత మటుకు బాగానే ఉంది.ప్లేయర్తో వచ్చిన సాఫ్ట్వేర్ దండగ. నేను రియల్ ప్లేయర్ ఫ్రీ మీడియా కన్వర్టర్ వాడుతున్నా - ఉన్నవాటిల్లో ఇది ఉత్తమమైనదని చెప్పచ్చు. వారు ఉబుంటులోకూడ ఈ సాఫ్ట్వేర్ విడుదల చేస్తే బాగుండును.

టచ్ స్క్రీన్:
టచ్ స్క్రీన్ మొదట్లో కొంచెం కష్టమైనా - క్రియేటివ్‌వారు విడుదల చేసిన ఫరంవేర్ అప్డేట్లతో ఇపుడు చాలా మెరుగైంది. కానీ ఐఫోనుతో పోల్చలేం.

మెనూ నావిగేషన్:
క్రియేటివ్‌వారు అన్నిటికన్నా ముందు మెనూల మీద దృష్టిపెట్టలి.కేవలం సౌండు తగ్గించటానికి లేదా పెంచడానికి ముందు హోం/పవర్ బటన్ కొట్టి, స్క్రీన్ మీది గుర్టుని వేలితో లాగి, పాట పేజీ కానీ, మ్యూజిక్ -> నౌ ప్లేయింగ్ కొట్టి - వాల్యూం గుర్తుపై కొత్తి, వాల్యూంబార్ని పాఇకి-కిందకి లాగాలి. అదే మామూలు జెన్ ప్లేయర్లొ చక్కగా వాల్యూం బటనుందెది.

ఇతరములు:

వీడియో ఔట్: స్పీకర్లకి ఆడియో ఈ ఇబ్బందిలేకుండ పంపించగలిగా కానీ, హెచ్‌డీ టీవీకి వీడియో పంపడం మటుకు ఇంతవరకు చేతకాలేదు.

RSS ఫీడ్: దీనిమీద అసలు ఆశ పెట్టుకోవద్దు. నేను ఈ ప్లేయర్ కొనడానికి RSS ఫీడ్కూడా ఒక కారణం. పొద్దునే లేచి లాప్టాప్‌కి కలిపి నాకిష్టమైన వార్తల, బ్లాగుల (ఇంగ్లీష్) ఫీడ్లు కాపీ చేస్కుని, హాయిగా ట్రైన్లో చదువుకోవచ్చని కలలుగన్నా. ప్చ్! ఏం చేద్దాం. పది పోస్ట్లు కాపీ చేయడానికి గంట పైనే తీస్కుంటుంది! చదువుదామంటే నోట్‌పాడ్లో సాదా టెక్స్ట్ చదివినట్లుంది.

పాటల వరుస: రాండం అల్గారిధం కొంచెం సరిదిద్దాలి - నా ప్లేలిస్ట్లో 800 పైగా పాటలున్నా, అదేంటొ మొదటి 20, చివరి 20, మధ్యలో ఒకట్రెండు తప్ప వినిపించనే వినిపించదు.

అప్లికేషన్లు: నాకిందులో నచ్చినవాటిల్లో ఇదొక్కటి. వారు ఇచ్చిన డెవెలప్మెంట్ కిట్‌వాడి ఉత్సాహవంతులు కొత్తా అప్లికేషన్లు తయారు చెయ్యొచ్చు - ఇఫోనుకి లాగానే. దీనికి Adobe's Photoshop Lightroom and World of Warcraft లలొ వాడిన Lua అనే కంప్యూటర్ భాష వాడారు.

స్వచ్ఛమైన అత్యద్భుతమైన సంగీతం వినాలంటే క్రియేటివ్ జెన్ ఎక్స్-ఫై2ని మించినది లేదు (టచ్ స్క్రీన్, అప్లికేషన్లు, ఆర్ఎస్ఎస్ మినహాయిస్తే). ఈ ఎక్స్-ఫైకి ఎక్కువ పెట్టకర్లేదనుకుంటే దీనికి సగం ధరకి వచ్చే సాదా క్రియేటివ్ జెన్ కొనుక్కోవచ్చు.