29, సెప్టెంబర్ 2010, బుధవారం

నేనూ, నా కజిన్స్ - తరం తరం అంతరం

నిన్న ఊరికినే కబుర్లాడుకుంటుంటే, రూమ్మేట్ భారతీయుడు పాట హమ్ చేస్తున్నాడు. ఇంతలో ఏమైందో ఏమో, బళ్ళో ఉండగ చూశా! పది పన్నెండేళ్ళు అయిపోయింది, అప్పుడే అంకులయిపోయానన్నాడా ఇరవయ్యారేళ్ళ కుర్రాడు.

అది వినగానే నా కన్న 7-8 ఏళ్ళూ వయసులో చిన్నైన కజిన్స్ గుర్తొచ్చారు. నేనిలా అన్నా (అప్పుడు క్లుప్తంగా, ఇప్పుడు విపులంగా).

- నాకు ఏడెనిమిదేళ్ళప్పుడు (2-3 తరగతి) వాళ్ళని ఉయ్యాల్లూపేవాళ్ళం (నేనూ, అన్నయ్య).
- నాకు 12 ఏళ్ళప్పుడు (6-7 తరగతి) వాళ్ళు నాలుగైదేళ్ళ బుడంకాయలు - ఆడించేవాణ్ణి. కాగితంతో పడవలు, రాకెట్లు, ఫాన్లు, ఇంకా చాలా చేసిచ్చేవాళ్ళం.
- నాకు 15 వచ్చేసరికి (ఇంటర్ అంటే పెద్దయినట్లే కద), ఏడెనిమెదేళ్ళ పిల్లకాయలమీద కొంచెం దందా చేసేవాడిని. "ఒరేయ్ మంచినీళ్ళు తీసుకురా!" లాంటివి.
- ఇంజినీరింగ్ (21-22) అయిపోయి మనం ఉద్యోగంలో చేరేసరికి వాళ్ళు పది-ఇంటర్. ఇక మనం ఎప్పుడు ఊరెళ్ళినా, మనల్నేమో "వాడిని/దానిని ఏ కాలేజిలో చేర్చను? ఏ కోర్సు మంచిది"లాంటి డౌట్లు, వాళ్లనేమో "చిన్నా/బుజ్జీ! అన్నాయ్ని/బావని అడిగి అదేదొ తెలుసుకోవచ్చుగా" వంటి సతాయింపులు - ఆహా! మనం రాజులం ఎవరింటికెళ్ళినా.

ఇంతవరకు అందరికీ మాములేలేండి. అసలుది ఇప్పుడు.
- వాళ్ళేమో ఇంజినీరింగ్ అయిపోయి సాఫ్ట్‌‌వేర్ కొలువులకొచ్చేశారు. మనమేమో ఇంకా టీమ్‌‌లీడ్ అయ్యి మూడేళ్ళయిపోయినా, ప్రాజెక్ట్ మేనేజర్ కాలేదు. ఇంకా దగ్గర్లో ఊరిస్తుంది. వాళ్ళకీ మనకీ ఒక్క లెవెలే తేడా. వాళ్ళూ నేనూ ఇంక ఒకటే, మనమింకా యూతే అనిపిస్తుందీ. ఇంకేముందీ, మనమింకా 28 ఏళ్ళ బ్రహ్మచారేగా! ఇంకో పక్కేమో అప్పుడే ఏడేళ్ళ యవ్వనం ఈ ఉద్యోగంలో బూడిదయిపోయిందా అనిపిస్తుంది.

ఏమో! ఇంకా యువకుడినే అనుకుంటున్నా! వాళ్ళని (అదే కళ్ళముందు పెద్దయిన కజిన్స్) చూస్తే మటుకు నేనూ అంకుల్ అయిపోయానిపిస్తుంది. 23 ఏళ్ళకే పెళ్ళిళ్ళయిపోయి ఇప్పుడు మూణ్ణాలుగేళ్ళ పిల్లలున్న మా కాలేజి ఆంటీలు మటుకు అంకులే కరెక్టంటారులేండి.

ఏమో! ఎక్కడో మొదలుపెట్టి ఎక్కడికో వెళ్ళా!

నా కజిన్స్ ఇప్పటికే తెలుగు-ఇంగ్లీషు బ్లాగులు, ఫేస్‌‌బుక్ మొ॥లలో అన్నిచోట్లా వున్నారు. ఇప్పుడు ఎంతో ధైర్యంతో ఈ వ్యాసం ప్రచురిస్తున్నా. కజిన్స్, మీరెవ్వరైనా ఇది చదివి నన్నేమైనా అనాలనుకుంటే ఇక్కడమాత్రం చేయకండి. నాకు మెయిల్/ఫోన్ చేయండి :)

23, సెప్టెంబర్ 2010, గురువారం

గుంటూరు బాంబు

మొన్నొకరోజు మధ్యాహ్నం ఆకలి చంపడానికి మెక్సికన్ గ్రిల్ లైనులో నించుంటే నా ముందు కొద్దిపాటి పరిచయమున్న ఒక తెలుగావిడ కనిపించింది. నేనుండేది బోస్టన్లోలేండి. వాడమ్మే బర్రీటోలకి మైల్డ్,హాట్, ఎక్స్ట్రాహాట్ అని మూడు రకాల సాస్‌‌లలో ఒకటి అడిగివేయించుకోవచ్చు. ఊహించారుగా! అదే! ఎక్స్ట్రాహాట్ రెండుసార్లు ఎక్స్ట్రా వేయించుకున్నా.వెంటనే "మీది గుంటూరా?" అని అడిగింది.

"అవునండీ" అన్నా.
"మరిది సరిపోతుందా?"ని అడిగింది.
ఒక నవ్వు పడేసి, "అందుకే కదండీ! ఈ కరివేపాకుకారం తెచ్చుకుంది" అని చేతిలో డబ్బా చూపించా.
ఆమె ఆశ్చర్యపోలేదు, తనూ నవ్వింది.
కరివేపాకుకారమేకాదు, నా క్యూబులో ఒక పచ్చడిసీసా (ఆవకాయ/గోంగూర) ఎప్పుడూ వుంటుంది. ఈ విషయంలో నాకూ, నా మిత్రుడికీ మొహమాటం-సిగ్గూల్లాంటివేంలేవు.

ఒకప్పుడు నేను కారం ఎక్కువ తినేవాడినికాదు. నేను ఒట్టిపప్పు (ముద్దపప్పు) పోషకుడిని. కూరనించి పెరుగూమజ్జిగదాకా ప్రతిదాన్లో పప్పు కలిపేవాడిని. నాకోసం మాయింట్లో ఐదారుకిలోల కందిపప్పు కొనేవారు. ఇంకా నయం, నేను ఈ తరంలో పుట్టలేదు. అందుకని, మా ఇంట్లో కారం తక్కువ్వేసేవారు. మా నాన్నగారేమో, ఇక ప్రతిదాన్లో ఆవకాయ కలుపుకునేవారు. మరి అదే వారసత్వంగా వచ్చి, పెద్దయ్యాక కారం తినడం మొదలుపెట్టా! ఇంతకుముందు మా ఇంట్లో వరంగల్ లేదా బళ్ళారి మిరపకాయలతో ఆవకాయ పెట్టేవారు. ఐతే గతకొన్నేళ్ళుగా నేను గొడవ పెట్టి గుంటూరు మిరపకాయలతో పెట్టిస్తున్నా.

ఇక గుంటూరు మిర్చిబజ్జీ, అందులోను డొంకరోడ్డులో వేసేవి - వాటి గురించి నేను కొత్తగా చెప్పేదేముంది. కొన్నాళ్ళుగా ఔట్‌‌లుక్, హిందుస్తాన్‌‌టుడే వంటి జాతీయ పత్రికల్లో వచ్చేస్తుంటే.



ఈ మధ్య రీడిఫ్ ప్రకారమైతే, గుంటూరు సన్నం మిర్చికి భౌగోళిక ప్రత్యేక గుర్తింపు (జాగ్రఫిక్ ఇండికేటర్) వచ్చిందట (హైదరాబాద్ హలీం, గద్వాల చీరలు ఆంధ్రనుండి ఈ సంవత్సరం గుర్తించబడిన మిగతావి).

మొదటిసారి, నాకు ఆరేడేళ్ళపుడు మా బాబాయిలు దీని రుచి చూపించారు. ఇంట్లో కూర కారమని గొడవ చేసినా, బయట మిరపకాయ బజ్జీలుమటుకు ఎగబడి తినేవాడిని. ఫ్రెండ్స్ పార్టీలు, క్రికెట్ ఆడాకా సాయంత్రం కాలక్షేపం టిఫిన్లు అన్నీ ఈ బజ్జీలే. ఇప్పుడు ఎవరికైనా పెద్ద హోటల్లో పార్టీ ఇచ్చినా ఆ రోజులానందం రావట్లేదు.

అసలు ఈ మిర్చిబజ్జీలనే కదండీ, చూడాలనివుంది సినిమాలో బ్రహ్మానందం గుంటూరు బాంబులని బెదిరిస్తుంటాడు (అందుకే ఈ వ్యాసం శీర్షిక అదే పెట్టా).

డొంకరోడ్డు బజ్జీ రుచి వేరే ఊర్లేకాదు, గుంటూర్లోనే బ్రాడీపేటలాంటి వేరే చోట్లరాదు. మా ఫ్రెండ్సేకాదు, చాలామంది ఎక్కడెక్కడినించో ఈ ఔట్లుక్‌‌లో చెప్పబడిన శ్రీనివాస బండి దగ్గరకి సాయంత్రం వచ్చేస్తారు.

ఔట్లుక్ నుండి:

You wonder what Guntur would be like without its chillies.

Guntur's chilli trade is second only to Mexico's in the world; a bad season shakes the city to its very hub.

This, though, is but a momentary lapse, as Srinivas Rao will tell you. This Gunturian has been wheeling his cart to Donka Road Crossing punctually at 7 every evening for the last 22 years, dishing out over 5,000 plump, green chillies a day dipped in besan and deep-fried in a kadai the size of a small lotus pond to his enthusiastic clientele. His business, Rao informs us in between skimming the chillies out of the blubbering oil, is booming as never before. No, Guntur can't do without its mirch masala.


హిందుస్తాన్ టుడే నుండి:

Once in Guntur, you cannot give the local favourite a miss. The roadside chilli pakodas (mirchi bhaji) are world famous. Your recipe: Dip green chillies in besan and deep fry them. Roadside stalls sell it for a princely Re 1 per pakoda. By conservative estimates, a streetside cart sells between 2000 and 5000 mirchi pakodas every day. Savour the flavour




ఎప్పుడు గుంటూరు వెళ్తానో, మళ్లీ బజ్జీలు ఎప్పుడు తింటానో :-(

13, సెప్టెంబర్ 2010, సోమవారం

వాడుక తెలుగు కాపాడుదాం - 1 - సమయసూచికలు

నా ముందటి వ్యాసంలో వాడుక తెలుగు కాపాడుటకు ప్రయత్నించాలని చెప్పాను.అందులో భాగంగా కొన్ని సూచనలు. ఇవన్నీ మీలో చాలా మందికి తెలిసినవే. అయినా తెలిసినవారికి గుర్తు చేయడానికి, తెలియనివారికి తెలపటానికి ఈ ప్రయత్నం.

గత దశాబ్దంగా వాడుక తెలుగులో వచ్చిన మార్పుల్లో ముఖ్యమైనది కాలమానాలను ఇంగ్లీషులో సూచించడం. అవి క్షణాలైనా (సెకండ్స్), నిమిషాలైనా (మినిట్స్), గంటలైనా (ఆఁర్స్, అదేనండీ హవర్స్), తేదీలైనా (డేట్స్), వారాలైనా (వీక్స్), సంవత్సరాలైనా (ఇయర్స్) గానీండి.

- మొన్న, నిన్న, నేడు(ఇవాళ,ఇయ్యాల), రేపు, ఎల్లుండి ముద్దు; డేబిఫోర్ యెస్టరడే, యెస్టరడే, టుడే, టుమార్రో, డే యాఫ్టర్ టుమార్రో వద్దు

- ఆదివారం, సోమ,... శనివారాలు ముద్దు; సండే, మండే,... శాటర్‌డే వద్దు

- ఒకటో తేదీ/తారీకు, పదోరోజు ముద్దు; ఫష్టు, టెన్త్‌‌డే వద్దు

- రెండు గంటలు, మూడింటికి, నాలుగున్నర, అయిదుంబావు ముద్దు; టూ అవ్వర్సు, త్రియ్యోక్లాకు, ఫోరుథర్టీ, ఫయవుఫిఫ్టీను వద్దు

- తెల్లవారుజామున, పొద్దున, మధ్యాహ్నం, సాయంత్రం, రాత్రి, పగలు ముద్దు; ఎర్లీ మార్ణింగు, మార్ణింగు, ఆఫ్టర్‌నూను, ఈవెనింగు, నైటు, డే వద్దు.

- ముప్పయ్యేళ్ళు, రెణ్నెల్లు, పంతొమ్మిదివందల ఎనభై, నిరుడు, వచ్చే నెల ముద్దు; థర్టీఇయర్స్, టూ మంత్స్, నైన్టీన్ ఎయ్‌టీ, లాస్టియర్, నెక్స్ట్ మంత్ వద్దు.

- పుట్టినతేదీ, పుట్టినరోజు, వయస్సు ముద్దు; డేట్ ఆఫ్ బర్త్, బర్త్డే, ఏజ్ వద్దు.

అందుకని (సో), ఇకనుండి (నెక్స్టైంనించీ) సమయాన్ని (టైంని) తెలుగులోనే సూచించడానికి ప్రయత్నించండి.


చి.మా.: నేను పైనిచ్చిన తెలుగు మాటలు కృష్ణాగుంటూరుల్లో కొందరు వాడే తెలుగు. మీరు మీ యాస ప్రకారం వాడచ్చు. అది తెలుగైతే చాలు.